როგორც არჩევნების შემდეგ საქართველოს რეგიონული მედიის თავმჯდომარემ განაცხადა: `ხელისუფლებამ საარჩევნო კოდექსის იმ მუხლების აპერირება დაიწყო, რომლებიც მანამდე იყო ნელი მოქმედების ბომბი და როცა დასჭირდა, აამოქმედა. საუბარია ხუთასლარიან ჯარიმაზე, რომელიც არ არის დაკონკრეტებული თუ რის გამო შეიძლება დაეკისროს დამკვირვებელს ან ჟურნალისტს,~_გვითხრა ია მამალაძემ.
საარჩევნო უბნებზე უფლებეშეზღუდულმა ჟურნალისტებმა დამკვირვებლებად ისეთი არასამთავრობო ორგანიზაციები დააფიქსირეს, რომლებიც კახეთის რეგიონში მხოლოდ არჩევნებისთვის გამოჩნდნენ. მაგალითისთვის, # 12 გურჯაანის საარჩევნო ოლქის #1, 5, 22, 23, 46, 59-ე უბნებზე არჩევნებს აკვირდებოდნენ საზოგადოება `ბათუმელის~ წარმომადგენლები, ასევე სხვადასხვა უბნებზე დამკვირვებლის სტატუსით იმყოფებოდნენ: საზოგადოება `ქუთაისის~, `საქართველოს სპორტის კავშირის~ და ა.შ. წევრები.
არჩევნების დამთავრებისთანავე `სპექტრმა~ კოლეგების დახმარებით გაარკვია, რომ ანალოგიური სიტუაცია იყო საქართველოს თითქმის ყველა რეგიონში და ინფორმაციის გადასამოწმებლად ოფიციალურად მიმართა # 12 გურჯაანის საოლქო-საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარეს ნატალია ბეგაშვილს; რამდენიმე დღის შემდეგ(?! ინფორმაცია დაუყონებლივ გაცემას ექვემდებარებოდა) მივიღეთ ამომწურავი და კონკრეტული პასუხი: `თქვენი 2010 წლის 31 მაისის # 15 მომართვის პასუხად გაცნობებთ, რომ წერილში ჩამოთვლილ სამდამკვირვებლო ორგანიზაციებს საოლქო საარჩევნო კომისიაში აკრეტიდაცია არ გაუვლიათ.~
შეგახსენებთ, რომ `სპექტრი~ საქართველოს საარჩევნო კოდექსის #68 მუხლის 1, 2 პუნქტში მითითებულ ყველა იმ დოკუმენტაციის ასლს ითხოვდა, რომლის საფუძველზეც მოხდა კონკრეტულად ათი დამკვრვებელი ორგანიზაციის აკრეტიდაცია, ესენია: 1 `ახალი მოძრაობა ჩვენი თაობა,~ 2. `ახალგაზრდული მოძრაობა ჩვენი თაობა,~ 3. `საქართველოს სპორტის კავშირი~, 4. `საზოგადოებრივ ინიციატივათა ალიანსი,~ 5. `საზოგადოებრივ ინიციატივათა კავშირი,~ 6. `დემოკრატიის ცენტრი,~ 7 `მშვიდობა და განვითარება ალიანსი,~ 8. `მშვიდობა და განვითარების აკადემია,~ 9. საზოგადოება `ბათუმელი, ~10. საზოგადოება `ქუთაისი~. გაურკვეველი იყო საარჩევნო უბანზე არსებულ ჩანაწერთა წიგნში ასეთი ფორმულირებით დაფიქსირებული მსგავსი დასახელებები. საოლქო საარჩევნო კომისიის მიერ გამოგზავნილი ოფიციალური პასუხის შემდეგ საქართველოს ცენტრალურ საარჩევნო კომისიას მივმართეთ. რომელმაც გვაცნობა, `თქვენი 2010 წლის 3 ივნისის #16 წერილის პასუხად გიგზავნით, თქვენს მიერ მოთხოვნილი იმ დამკვირვებელი ორგანიზაციების მიერ წარმოდგენილი დოკუმენტაციის ასლებს, რომლის საფუძველზეც მოხდა მათი რეგისტრაცია საქართველოს ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში, ხოლო რაც შეეხება წერილში მითითებულ დანარჩენ დამკვირვებელ ორგანიზაციებს, მათ ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში რეგისტრაციისთვის არ მოუმართავთ.~
ჩვენს მიერ მოთხოვნილი ორგანიზაციების ჩამონათვალიდან მივიღეთ მხოლოდ ხუთი მათგანის დოკუმენტაცია ესენია: საზოგადოება `ბათუმელი~, `ახალგაზრდული მოძრაობა ჩვენი თაობა~, `მშვიდობისა და განვითარების აკადემია~, `საზოგადოებრივ ინიციატივათა ალიანსი~ და `დემოკრატიის ცენტრი~.
საქართველოს საარჩევნო კოდექსის #68-ე მუხლის მიხედვით: `ადგილობრივი დამკვირვებელი ორგანიზაცია შეიძლება იყოს, კენჭისყრის დღემდე არა უგვიანეს 2 წლისა საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად რეგისტრირებული ადგილობრივი არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი, რომლის წესდება ან დებულება რეგისტრაციაში გატარების მომენტისთვის ითვალისწინებს არჩევნებზე მონიტორინგს ან/ და ადამიანის უფლებათა დაცვას და რომელიც არჩევნებზე დაკვირვების მიზნით, რეგისტრირებულია საქართველოს ცენტრალურ ან შესაბამის საოლქო საარჩევნო კომისიაში.~
საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის მიერ აკრედიტირებულ ორგანიზაციებს შორის იყო საზოგადოება `ბათუმელი~, რომელსაც წესდების ზოგად დებულების 1.3 პუნქტში მინიშნებული აქვს, რომ `საზოგადოება `ბათუმელი~-ს მოქმედება ვრცელდება საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე~. თუმცა წესდების მომდევნო პუნქტში `საზოგადოების მიზნები და ამოცანები~, დაკონკრეტებულია: 2.1 საზოგადოება `ბათუმელი~, ახორციელებს: ბათუმში მცხოვრები სხვადასხვა ეროვნების, პროფესიის, რელიგიური აღმსარებლობისა და პოლიტიკური შეხედულების მქონე მოქალაქეთა უფლებებისა და ინტერესების დაცვას.
გაუგებარია ისიც, თუ რატომ იყო ჩანაწერთა წიგნში დამკვირვებლების წარმომადგენლობითი ორგანიზაციის დასახელება სხვადასხვაგვარად მითითებული, თუმცა აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ხშირ შემთხვევაში, თვითონ წარმომადგენელმა არ იცოდა რომელი ორგანიზაციიდან იყო აკრედიტირებული და ჟურნალისტის შეკითხვაზე სხვადასხა არასამთავრობოს ასახელებდა. #12 გურჯაანის საოლქო საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარე ნატალია ბეგაშვილმა უარი განაცხადა, ჩანაწერთა წიგნების გადამოწმებაზე, იმ მიზეზით რომ წიგნი დალუქულია.
აქედან გამომდინარე დასახელებული ორანიზაციებიდან სავარაუდოდ არარეგისტრირებული არასამთავრობოების წარმომადგენლების გადამოწმება პირადი კავშირებით ვცადეთ. რის შედეგადაც გამოიკვეთა, რომ #23 უბანზე კომისიის წევრი `ნაციონალური პარტიიდან~ იყო ლავრენტი უტიაშვილი, მისი შვილი ვასილ უტიაშვილი, უბანზე იმყოფებოდა ამავე პარტიის წარმომადგენლის სტატუსით, ხოლო მისი დედა ელენე უტიაშვილი, იყო დამკვირვებელი `საქართველოს სპორტის კავშირიდან~. აღნიშნული ორგანიზაცია საქართველოს თითქმის ყველა რეგიონში აკვირდებოდა არჩევნებს, თუმცა, რაც არ უნდა, გასაკვირი იყოს, არც საოლქოში და არც ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში აკრედიტაცია არ გაუვლია.
#22 უბანზე `დემოკრატიის ცენტრიდან~ დამკვირვებლად იმყოფებოდა ყოფილი პოლიციელი, ზურაბ შავკაციშვილი, `ნაციონალური პარტიის~ კანდიდატის გოგიტა შავკაციშვილის ძმა არის.
იურიდიულ საკითხებში საქართველოს რეგიონული მედიის ასოციაციის კონსულტანტის თავისუფალი განვითარებისა და უფლებების დაცვის ასოციაციის წარმომადგელის კახა სოფრომაძის თქმით: `თუკი არჩევნებს არააკრედიტირებული ორგანიზაციის წარმომადგენლები აკვირდებიან ეს სისხლის სამართლის დანაშაულია, ანუ ადგილია აქვს საბუთების გაყალბებას, რის გამოც პასუხი უნდა აგონ, პიროვნებებმა, რომლებმაც ეს ქმედება ჩაიდინეს.~
საქართველოს რეგიონული მედიის ასოციაცია ამ საკითხთან დაკავშირებით უახლოეს მომავალში პროკურატურაში სარჩელის შეტანას გეგმავს.
მაია ყალაბეგაშვილი
სპექტრი. 2010 წლის თვითმმართველობის არჩევნები `ნაციონალების~ მიერ ჩატარებული წინა არჩევნებისგან იმითაც განსხვავდებოდა, რომ მმართველმა პარტიამ გამარჯვების მოსაპოვებლად ყველა ნებადართული, აკრძალული და სარეზერვო მეთოდი გამოიყენა. რეალურად კონკურენტი კანდიადატების ახლობლებზე თითქმის `შოკური თერაპიის~ დონეზე გათვლილი ზეწოლა ხორციელდებოდა, რის შედეგადაც თითქმის ყველა მათგანი ჩამოიცილეს. წინასაარჩევნო 40 დღე სამართალდამცავებისა და ხელისუფლებაში მყოფი ყოფილი ძალოვნების შესაძლებლობების დემონსტრირების უბადლო მაგალითი იყო(იხილეთ `სპექტრის~ წინასაარჩევნო ნომრები). თუმცა საარჩევნო კოდექსის 70-ე მუხლის მე-2 პუნქტის `დ~ ქვეპუნქტის აჟიტირება და პიარი სწორედ იმის მანიშნებელი იყო, რომ რეიტინგის თვალსაზრისით მმართველ პარტიას წინასაარჩევნოდ ნამდვილად უჭირდა.როგორც არჩევნების შემდეგ საქართველოს რეგიონული მედიის თავმჯდომარემ განაცხადა: `ხელისუფლებამ საარჩევნო კოდექსის იმ მუხლების აპერირება დაიწყო, რომლებიც მანამდე იყო ნელი მოქმედების ბომბი და როცა დასჭირდა, აამოქმედა. საუბარია ხუთასლარიან ჯარიმაზე, რომელიც არ არის დაკონკრეტებული თუ რის გამო შეიძლება დაეკისროს დამკვირვებელს ან ჟურნალისტს,~_გვითხრა ია მამალაძემ.
საარჩევნო უბნებზე უფლებეშეზღუდულმა ჟურნალისტებმა დამკვირვებლებად ისეთი არასამთავრობო ორგანიზაციები დააფიქსირეს, რომლებიც კახეთის რეგიონში მხოლოდ არჩევნებისთვის გამოჩნდნენ. მაგალითისთვის, # 12 გურჯაანის საარჩევნო ოლქის #1, 5, 22, 23, 46, 59-ე უბნებზე არჩევნებს აკვირდებოდნენ საზოგადოება `ბათუმელის~ წარმომადგენლები, ასევე სხვადასხვა უბნებზე დამკვირვებლის სტატუსით იმყოფებოდნენ: საზოგადოება `ქუთაისის~, `საქართველოს სპორტის კავშირის~ და ა.შ. წევრები.
არჩევნების დამთავრებისთანავე `სპექტრმა~ კოლეგების დახმარებით გაარკვია, რომ ანალოგიური სიტუაცია იყო საქართველოს თითქმის ყველა რეგიონში და ინფორმაციის გადასამოწმებლად ოფიციალურად მიმართა # 12 გურჯაანის საოლქო-საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარეს ნატალია ბეგაშვილს; რამდენიმე დღის შემდეგ(?! ინფორმაცია დაუყონებლივ გაცემას ექვემდებარებოდა) მივიღეთ ამომწურავი და კონკრეტული პასუხი: `თქვენი 2010 წლის 31 მაისის # 15 მომართვის პასუხად გაცნობებთ, რომ წერილში ჩამოთვლილ სამდამკვირვებლო ორგანიზაციებს საოლქო საარჩევნო კომისიაში აკრეტიდაცია არ გაუვლიათ.~
შეგახსენებთ, რომ `სპექტრი~ საქართველოს საარჩევნო კოდექსის #68 მუხლის 1, 2 პუნქტში მითითებულ ყველა იმ დოკუმენტაციის ასლს ითხოვდა, რომლის საფუძველზეც მოხდა კონკრეტულად ათი დამკვრვებელი ორგანიზაციის აკრეტიდაცია, ესენია: 1 `ახალი მოძრაობა ჩვენი თაობა,~ 2. `ახალგაზრდული მოძრაობა ჩვენი თაობა,~ 3. `საქართველოს სპორტის კავშირი~, 4. `საზოგადოებრივ ინიციატივათა ალიანსი,~ 5. `საზოგადოებრივ ინიციატივათა კავშირი,~ 6. `დემოკრატიის ცენტრი,~ 7 `მშვიდობა და განვითარება ალიანსი,~ 8. `მშვიდობა და განვითარების აკადემია,~ 9. საზოგადოება `ბათუმელი, ~10. საზოგადოება `ქუთაისი~. გაურკვეველი იყო საარჩევნო უბანზე არსებულ ჩანაწერთა წიგნში ასეთი ფორმულირებით დაფიქსირებული მსგავსი დასახელებები. საოლქო საარჩევნო კომისიის მიერ გამოგზავნილი ოფიციალური პასუხის შემდეგ საქართველოს ცენტრალურ საარჩევნო კომისიას მივმართეთ. რომელმაც გვაცნობა, `თქვენი 2010 წლის 3 ივნისის #16 წერილის პასუხად გიგზავნით, თქვენს მიერ მოთხოვნილი იმ დამკვირვებელი ორგანიზაციების მიერ წარმოდგენილი დოკუმენტაციის ასლებს, რომლის საფუძველზეც მოხდა მათი რეგისტრაცია საქართველოს ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში, ხოლო რაც შეეხება წერილში მითითებულ დანარჩენ დამკვირვებელ ორგანიზაციებს, მათ ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში რეგისტრაციისთვის არ მოუმართავთ.~
ჩვენს მიერ მოთხოვნილი ორგანიზაციების ჩამონათვალიდან მივიღეთ მხოლოდ ხუთი მათგანის დოკუმენტაცია ესენია: საზოგადოება `ბათუმელი~, `ახალგაზრდული მოძრაობა ჩვენი თაობა~, `მშვიდობისა და განვითარების აკადემია~, `საზოგადოებრივ ინიციატივათა ალიანსი~ და `დემოკრატიის ცენტრი~.
საქართველოს საარჩევნო კოდექსის #68-ე მუხლის მიხედვით: `ადგილობრივი დამკვირვებელი ორგანიზაცია შეიძლება იყოს, კენჭისყრის დღემდე არა უგვიანეს 2 წლისა საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად რეგისტრირებული ადგილობრივი არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი, რომლის წესდება ან დებულება რეგისტრაციაში გატარების მომენტისთვის ითვალისწინებს არჩევნებზე მონიტორინგს ან/ და ადამიანის უფლებათა დაცვას და რომელიც არჩევნებზე დაკვირვების მიზნით, რეგისტრირებულია საქართველოს ცენტრალურ ან შესაბამის საოლქო საარჩევნო კომისიაში.~
საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის მიერ აკრედიტირებულ ორგანიზაციებს შორის იყო საზოგადოება `ბათუმელი~, რომელსაც წესდების ზოგად დებულების 1.3 პუნქტში მინიშნებული აქვს, რომ `საზოგადოება `ბათუმელი~-ს მოქმედება ვრცელდება საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე~. თუმცა წესდების მომდევნო პუნქტში `საზოგადოების მიზნები და ამოცანები~, დაკონკრეტებულია: 2.1 საზოგადოება `ბათუმელი~, ახორციელებს: ბათუმში მცხოვრები სხვადასხვა ეროვნების, პროფესიის, რელიგიური აღმსარებლობისა და პოლიტიკური შეხედულების მქონე მოქალაქეთა უფლებებისა და ინტერესების დაცვას.
გაუგებარია ისიც, თუ რატომ იყო ჩანაწერთა წიგნში დამკვირვებლების წარმომადგენლობითი ორგანიზაციის დასახელება სხვადასხვაგვარად მითითებული, თუმცა აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ხშირ შემთხვევაში, თვითონ წარმომადგენელმა არ იცოდა რომელი ორგანიზაციიდან იყო აკრედიტირებული და ჟურნალისტის შეკითხვაზე სხვადასხა არასამთავრობოს ასახელებდა. #12 გურჯაანის საოლქო საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარე ნატალია ბეგაშვილმა უარი განაცხადა, ჩანაწერთა წიგნების გადამოწმებაზე, იმ მიზეზით რომ წიგნი დალუქულია.
აქედან გამომდინარე დასახელებული ორანიზაციებიდან სავარაუდოდ არარეგისტრირებული არასამთავრობოების წარმომადგენლების გადამოწმება პირადი კავშირებით ვცადეთ. რის შედეგადაც გამოიკვეთა, რომ #23 უბანზე კომისიის წევრი `ნაციონალური პარტიიდან~ იყო ლავრენტი უტიაშვილი, მისი შვილი ვასილ უტიაშვილი, უბანზე იმყოფებოდა ამავე პარტიის წარმომადგენლის სტატუსით, ხოლო მისი დედა ელენე უტიაშვილი, იყო დამკვირვებელი `საქართველოს სპორტის კავშირიდან~. აღნიშნული ორგანიზაცია საქართველოს თითქმის ყველა რეგიონში აკვირდებოდა არჩევნებს, თუმცა, რაც არ უნდა, გასაკვირი იყოს, არც საოლქოში და არც ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში აკრედიტაცია არ გაუვლია.
#22 უბანზე `დემოკრატიის ცენტრიდან~ დამკვირვებლად იმყოფებოდა ყოფილი პოლიციელი, ზურაბ შავკაციშვილი, `ნაციონალური პარტიის~ კანდიდატის გოგიტა შავკაციშვილის ძმა არის.
იურიდიულ საკითხებში საქართველოს რეგიონული მედიის ასოციაციის კონსულტანტის თავისუფალი განვითარებისა და უფლებების დაცვის ასოციაციის წარმომადგელის კახა სოფრომაძის თქმით: `თუკი არჩევნებს არააკრედიტირებული ორგანიზაციის წარმომადგენლები აკვირდებიან ეს სისხლის სამართლის დანაშაულია, ანუ ადგილია აქვს საბუთების გაყალბებას, რის გამოც პასუხი უნდა აგონ, პიროვნებებმა, რომლებმაც ეს ქმედება ჩაიდინეს.~
საქართველოს რეგიონული მედიის ასოციაცია ამ საკითხთან დაკავშირებით უახლოეს მომავალში პროკურატურაში სარჩელის შეტანას გეგმავს.
მაია ყალაბეგაშვილი
მასალის გამოყენების პირობები