ინგა ბიტარაშვილი; მარინა ბეროშვილი

ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტის სოფელ განჯალაში `სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის~ ფარგლებში მდინარე კაბლის ხევის ნაპირას ნაგავსაყრელი მოეწყო, რისთვისაც 22 ათას 672.18 ლარი გაიხარჯა. მიუხედავად ამისა, ამჟამად ნაგავსაყრელი ცარიელია, ირგვლივ კი საყოფაცხორებო ნარჩენების გროვა დგას, რომელიც წყალს ისევ სოფელში მიაქვს და ინფექციის გავრცელების საფრთხეს ქმნის.

სოფელ კაბლისა და უზუნთალას შემდეგ, ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტის ეთნიკური აზერბაიჯანელებით დასახლებულ კიდევ ერთ სოფელს_განჯალას ვეწვიეთ, რომელიც კაბლის ტერიტორიულ ორგანოს ეკუთვნის. 2002 წლის აღწერის მიხედვით აქ 2 ათას 745 ადამიანი ცხოვრობს (ka.vikipedia.org). ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტის გამგეობის ოფიციალური ინფორმაციის თანახმად, განჯალაში 2010 წელს "სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის" ფარგლებში შემდეგი სახის სამუშაოები ჩატარდა: შიდა სასოფლო გზების მოხრეშვა (გაიხარჯა 9963.14 ლარი), სასაფლაოსთან მისასვლელი ახალი ხიდის მოწყობა (გაიხარჯა 6611.13 ლარი) და უზუნთალა-განჯალას შემაერთებელი გზის მოხრეშვა (გაიხარჯა 3043.88 ლარი). რაც შეეხება 2011 წელს, განჯალას საჯარო სკოლის ჭაბურღილის ტუმბოს შეძენისა და მონტაჟისთვის 4 ათას 908.75 ლარი გაიხარჯა, ასევე სკოლის ეზოში მოეწყო ტროტუარი (5258.91 ლარი). აღსანიშნავია, რომ სხვა სოფლებისგან განსხვავებით "სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის" ფარგლებში განჯალაში პრიორიტეტად კანონიერი ნაგავსაყრელის მოწყობა დასახელდა, რისთვისაც 22 ათას 672.18 ლარი გაიხარჯა. წინა ორი სოფლის მსგავსად (ავტ: კაბალი და უზუნთალა) მოსახლეობისთვის აქაც პრიორიტეტად კვლავ კაბლის ხევის დამცავი დამბების მოწყობა რჩება, თუმცა რესპონდენტების თქმით, მათი პრობლემებით არავინ დაინტერესებულა. უფრო მეტიც, წლებია სოფელში გზა არ გაკეთებულა, არადა, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, 2010 წელს ამისთვის 9 ათას 963.14 ლარი გამოიყო. "სოფლის მხარდაჭერის პროგრამაზე" მართლა არაფერი ვიცი. არც კრების შესახებ მსმენია რამე. იმას კი ვხედავ, რომ წლებია გზები არ გაკეთებულა. სოფლის სასაფლაოსთან დაბალი ადგილია და იქ დაყარეს ცოტა ხრეში. არც სარწყავი არხები გვაქვს. კარგი იქნება თუკი რაც გასაკეთებელია, ყველაფერი გაკეთდება," _ გვითხრა ნამაზ ნაბიევმა.

ამავე სოფლის მაცხოვრებლების ბახტიარ და ნამიგ აგამედოვების თქმით, სოფელში ბევრი მოუგვარებელი საკითხია. ყველაზე მეტ პრობლემას კი ადიდებული კაბლის ხევი უქმნით. "როცა მდინარე დიდდება, გზაზე წყალი თითქმის მუხლამდე მოდის. ამ დროს ქუჩაში გავლა შეუძლებელია. სოფლის რწმუნებულიც მაშინ გვაკითხავს. სურათებს გადაიღებენ და მიდიან, გაკეთებით კი არავინ არაფერს აკეთებს. გზას საშინელად დახრამულია, ამასაც მოვარდნილი ღვარი აფუჭებს. ჩვენ თვითონ მოგვაქვს ქვიშა-ხრეში და გზაზე ვყრით ხოლმე. `სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის~ შესახებ გაგვიგია, ვიცით რომ ასეთი რამ არსებობს, მაგრამ გაკეთებულს ვერაფერს ვხედავთ, იმ ფულებს ეტყობა თვითონ ჭამენ," _ გვითხრეს მათ.

განჯალის მოსახლეობაMსოფელში ახლადმოწყობილ ნაგავსაყრელზეც საუბრობს. მათი განმარტებით, ნაგავს ეზოებში წლობით აგროვებენ და შემდეგ გააქვთ, ზოგი კი ორმოს თხრის და იქ ყრის. "ჩვენი კიდევ ერთი პრობლემა ნაგავსაყრელია. ის ძალიან შორს არის და ამიტომ ხალხი ხან ხევში ყრის ნარჩენებს, ხან კიდევ სოფლის გარეთ. მე თვითონ 2-3 წელიწადი ვაქუჩებ ეზოში, შემდეგ მანქანას ვქირაობ და ისე გამაქვს," _ გვითხრა აღამედოვ ვაგი მუსაოღლიმ და აქვე იმ პრობლემის შესახებაც ისაუბრა, რომელიც მოსახლეობას უკვე დიდი ხანია აწუხებს. "რაც კოლექტივი დაიშალა, იმის მერე ჩვენ სოფელში გზა არ გაუკეთებიათ. ყოველ წელიწადს კი ამბობენ, რომ რაღაცას აკეთებენ, მაგრამ თქვენც ხედავთ რა დღეშია აქაურობა. წყალი როცა მოვარდება, მარტო გზაზე კი არ მოდის, ეზოებიც იტბორება. დამბებია საჭირო, რომ ეს პრობლემა მოგვარდეს, მაგრამ გამკეთებელი არავინაა. გინდა წადი ქვას უთხარი და გინდა რწმუნებულს, რა აზრი აქვს?! სარწყავი წყალი არ გვაქვს, შარშან 6 სათბური მქონდა და უწყლოობის გამო, მოსავალი გამიფუჭდა," _ გვითხრა მან.

როგორც აღვნიშნეთ, "სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის~ ფარგლებში კანონიერი ნაგავსაყრელის მოსაწყობად 22 ათას 672.18 ლარი გაიხარჯა. "სპექტრი" დაინტერესდა, თუ რა მანძილითაა ნაგავსაყრელი სოფლიდან დაშორებული და ექვემდებარება თუ არა სტანდარტებს? ნანახმა ყოველგვარ მოლოდინს გადააჭარბა, რადგანაც ადგილზე მისულებს შემდეგი სახის სურათი დაგვხვდა: ხრეშით შემოსაზღვრული ადგილი, რომელსაც ორმოსაც ვერ დავარქმევთ, ცარიელი აღმოჩნდა, სამაგიეროდ მის გარშემო უშველებელი ნაგვის გროვები იდგა.

 "ეს ნაგავსაყრელი შარშან შემოდგომით გააკეთეს, ის 4 სოფლისთვისაა განკუთვნილი, მაგრამ აქ არავინ მოდის. ხალხი ნაგავს ისევ ხევში ყრის, რაც, რა თქმა უნდა, არ შეიძლება. ექსკავატორი მოიყვანეს და იმით ამოთხარეს, მერე ბოძებიც ჩაყარეს. მანქანა რომ მოვიდა, შიგნით ვერ შევიდა და ამიტომ აქ დაყარა ნაგავი. ხალხიც რომ მოდის, აქ ყრის. წყალი რომ მოვა, ეხლა ამ სუყველაფერს სოფელში ჩაიტანს და შესაძლოა ათასი ინფექციის გავრცელება გამოიწვიოს. შეიძლება საქონელმა პარკები შეჭამოს და მოკვდეს. ეს ყველაფერი ისე ჩვენ გვაწუხებს და გვაზარალებს. როგორც გავიგე, ამის გასაკეთებლად 22 ათასი ლარი გამოიყო, რა ეტყობა ეხლა ამას გაკეთების?!" _ გვითხრა მახმუდ ნიაზოვმა.

ნაგავსაყრელთან დაკავშირებული პრობლემის შესახებ `სპექტრი~ კაბლის ტერიტორიული ორგანოს რწმუნებულს დაუკავშირდა. როგორც ჯემალ ნიაზოვმა გვითხრა, ნაგავსაყრელი გაკეთებულია და ხალხი ვალდებულია ნაგავი იქ თვითონ წაიღოს.

 "ნაგავსაყრელი ჩვენ ისე გავაკეთეთ, როგორც პროექტში იყო გათვალისწინებული. წყალდიდობის დროს მდინარე მოვარდა და ყველაფერი დაანგრია. ნაგვის მანქანას რაც შეეხება, ფიზიკურად ვერ დავნიშნავთ, იმიტომ რომ თვითონ ლაგოდეხშიც არ არის საკმარისი. მოსახლეობამ თავისი საყოფაცხოვრებო ნარჩენები თვითონ უნდა გაიტანოს, თავიანთი ტრანსპორტით და დაყაროს იქ, სადაც საჭიროა. არავის არა აქვს უფლება, ნაგავი ხევში ჩაყაროს და დააბინძუროს," _ გვითხრა ჯემალ ნიაზოვმა.

კაბლის ტერიტორიული ორგანოს რწმუნებულის კომენტარში ნათლად ჩანს, რომ ნაგავსაყრელის მოწყობის შემდეგ ადიდებულმა მდინარემ მისასვლელი გზა დააზიანა. ასევე, ქვიშითაა ამოვსებული თავად ნაგავსაყრელი. ასე რომ, მოსახლეობა საყოფაცხოვრებო ნარჩენებს პირდაპირ ხევში ჩაყრის თუ იმ ტერიტორიაზე მიიტანს, რომელსაც აღარც კარი აქვს და აღარც ღობე, შედეგი მაინც ერთია: წყალს ნაგავი მაინც სოფელში მიაქვს და ინფექციის გავრცელების საფრთხეს ქმნის.