ესაუბრა მარინა ბეროშვილი

ტუბერკულოზი ინფექციური, გადამდები დაავადებაა, რომელსაც მიკრობაქტერია (კოკის ჩხირი) იწვევს. ეს არა მარტო საქართველოს, არამედ მსოფლიოს პრობლემაა. მე-20 საუკუნამდე, იგი პრაქტიკულად განუკურნებელი იყო. სტატისტიკის მიხედვით, საქართველოში ტუბერკულოზით დაავადებულთა რიცხვი მაღალია, წელიწადში 6 ათასამდე შემთხვევაა დარეგისტრირებული. ეს დაავადება ყველაზე ხშირად ფილტვებს აზიანებს. ინფექციის ძირითადი გადამდები წყარო ადამიანია. მისი გამოწვევი მიკრობაქტერია 9095%ის შემთხვევაში ჰაერწვეთოვანი გზით გადადის. აღნიშნული დაავადების შესახებ ექიმი ნონა იმერლიშვილი გვესაუბრება.

_ რა არის ტუბერკულოზი?

_ ტუბერკულოზი არის ჰაერწვეთოვანი გზით გადამდები ინფექციური დაავადება. ყველაზე ხშირად გვხვდება ფილტვის ფორმა, თუმცა არის ფილტვგარეშე ფორმებიც: ბრონქიალური ჯირკვლების, თირკმლის, შარდსასქესო სისტემისა და ძვალსახსრის ტუბერკულოზი. ხშირად გართულების სახით შეიძლება იყოს პლევრიტი და ტუბერკულოზური მენინგიტი. ამათგან უფრო მეტად გადამდებია ფილტვის და ხორხის. არსებობს ტუბერკულოზის ორი ფორმა: სენსიტიური და რესიდენტული.

_ ძირითადად რა გზით ვრცელდება ეს დაავადება?

_ როგორც ვთქვით, ტუბერკულოზი ჰაერწვეთოვანი გზით ვრცელდება. ინფექციის ძირითად წყაროს, სასუნთქი სისტემის ტუბერკულოზით დაავადებული ადამიანი წარმოადგენს, რომელიც ხველების, ცემინების ან საუბრის დროს ჰაერში მიკრობაქტერიების შემცველ უმცირეს წვეთებს გამოყოფს. გადადების ალბათობა განსაკუთრებით მაშინ არის მაღალი, როდესაც დაავადებულ ადამიანთან კონტაქტი დახურულ სივრცეში ხდება. ტუბერკულოზით დაინფიცირება შეიძლება მოხდეს აგრეთვე საკვებითაც. მაგალითად: ინფექცია, შესაძლოა, ორგანიზმში შეიჭრას აუდუღარი რძის ან რძის პროდუქტის მიღებისას. ასეთ შემთხვევაში ინფექციის წყაროს დაავადებული საქონელი წარმოადგენს. იშვიათად ტუბერკულოზური ინფექცია ორგანიზმში შეიძლება შეიჭრას კანისა და ლორწოვანი გარსის საშუალებით იმ დროს, როდესაც ის დაზიანებულია. ეს დაავადება გავრცელებულია როგორც მოზრდილებში, ასევე ბავშვებში. ჩვენთან ძირითადად ხდება ფილტვის ტუბერკულოზის კვლევა, ხოლო შემდეგი კვლევისთვის პაციენტი იგზავნება თბილისში ტუბერკულოზისა და ფილტვის დაავადების ეროვნულ ცენტრში.

_ რა სიმპტომები ახასიათებს მას?

_ ტუბერკულოზი თანდათანობით ვითარდება და სიმპტომებით სხვა დაავადებებს წააგავს. ამის გამო პაციეტი ყოველთვის პირველად ოჯახის ექიმს მიმართავს, მაგრამ თუ ხველა არის მშრალი, ზოგჯერ სისხლიანი ნახველით, ტკივილი გულმკერდის არეში, ოფლიანობა, სუნთქვის გაძნელება და დაბალი ტემპერატურა გრძელდება ორი კვირის განმავლობაში, ამ დროს აუცილებლად უნდა მიმართოს ფტიზიატრს. თუმცა არ არის აუცილებელი ყველა სიმპტომი იყო გამოხატული, შეიძლება სახეზე იყოს ორი ან სამი ნიშანი. ამ დროს ხდება პაციენტის სრულყოფილი გამოკვლევა, ისმება დიაგნოზი და ხდება მკურნალობა. ტუბერკულოზის განვითარებაში გამოყოფენ ორ განსხვავებულ სტადიას: ინფიცირებას და დაავადებას.

_ რა შეიძლება გახდეს ამ დაავადების გამომწვევი მიზეზი?

_ ეს შეიძლება იყოს იმუნური სისტემის დაქვეითება, გაციება, არასაკმარისი კვება, ნერვიული სტრესი, ცუდი საყოფაცხოვრებო პირობები, მძიმე ფიზიკური შრომა, ნარკომანია, ალკოჰოლიზმი, ანუ ყველა ის ფაქტორი, რაც ადამიანის ორგანიზმის ბრძოლისუნარიანობას აქვეითებს.

_ როგორ ხდება გამოკვლევა?

_ ამ დაავადების დიაგნოსტიკა უტყუარად ითვლება, თუ ნახველში, შარდში, ქსოვილოვან სითხეებსა და ქსოვილებში აღმოჩნდება ტუბერკულოზის მიკრობაქტერიები. ყველაზე კარგია ნახველის ბაქტერიოსკოპიის გამოკვლევა. ხდება რენტგენოლოგიური გამოკვლევა. დამატებითი ინფორმაციის მიღება შესაძლებელია ტომოგრაფიული გამოკვლევით, განსაკუთრებით კი კომპიუტერული ტომოგრაფიით. უტყუარი დიაგნოზის დადგენის შემთხვევაში კი იწყება მკურნალობა.

_ როგორ მკურნალობენ ამ დაავადებას?

_ ტუბერკულოზის მკურნალობის სხვადასხვა მეთოდიდან, უფრო დიდი უპირატესობა ენიჭება ტუბერკულოზის საწინააღმდეგო თერაპიას. პირველ რიგში ავადმყოფმა უნდა დაიცვას რეჟიმი _ ეს არის წოლითი, ან სრული მოსვენებითი რეჟიმი. ავადმყოფი უნდა იწვეს ცალკე ოთახში. საკვები უკეთესია ლოგინში მიიღოს. დაავადების მწვავე პერიოდის გავლის შემდეგ დასაშვებია ჯდომაც. სეირნობა სუფთა ჰაერზე, გონებრივი მუშაობა. რეკომენდირებულია გაძლიერებული კვება. საკვები უნდა შეიცავდეს ცილებს, ცხიმს, ნახშირწყლებს, მინერალურ მარილებს, ვიტამინებს. სითხის რაოდენობა დღეღამის განმავლობაში უნდა იყოს 1,5 ლიტრი. ავადმყოფს აუცილებლად ფტიზიატრმა უნდა უმკურნალოს. ტუბერკულოზი ინკურნება, მაგრამ საჭიროა მკურნალობის დროული დაწყება და აუცილებლად სრული კურსის ჩატარება.