ლანა გულოშვილი

ბოლო ათი წლის მონაცემებით საქართველოში, არაოფიციალური ინფორმაციით მხოლოდ ჩ ჰეპატიტით 200 ათასი ადამიანია ინფიცირებული. დაავადების მკურნალობა დაახლოებით 20 000 ლარი ჯდება, რის შესაძლებლობაც პაციენტების უმრავლესობას არ აქვს. სახელმწიფო ძვირადღირებული მკურნალობის ნაწილობრივ დაფინანსებასაც ვერ ახერხებს. `გლობალ ფონდის~ პროგრამა კი მხოლოდ მაშინ მოქმედებს, როდესაც შიდსით დაავადებულს პარალელურად C ჰეპატიტიც აქვს.

ჰეპატიტი სამედიცინო ტერმინია და ღვიძლის ანთებას ნიშნავს. არსებობს ჰეპატიტის შვიდი ტიპი, თუმცა ამათგან ძირითადად ოთხი ვირუსია გავრცელებული: A, E, B და ჩ. A და E ვირუსი წყლით, საკვებით და ჰაერწვეთოვანი გზით ვრცელდება. B და C კი უშუალოდ სისხლით გადადის _ კანის საფარველის დაზიანებით, სილამაზის სალონებში არასათანადოდ გასტერილებული ინსტრუმენტებით, შპრიცით და სქესობრივი გზით. B და C ვირუსი ხშირია ნარკოდამოკიდებულებში. როგორც თელავის შპს `რაიონული საავადმყოფოს ინფექციონისტ-კონსულტანტთა ორგანიზაციის~ ხელმძღვანელმა შოთა რაინაულმა `სპექტრთან~ საუბარში აღნიშნა, სიცოცხლისთვის განსაკუთრებით საზიანოა B და Cვირუსები. "A და E ჰეპატიტები, რომელსაც ხალხი ბოტკინის სახელწოდებით იცნობს, განკურნებადია და თითქმის არ ტოვებს ქრონიკულ ფორმას. ამ ვირუსებს გართულებაც ნაკლებად ახასიათებს. თუმცაღა აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ E ჰეპატიტით დაინფიცირება საშიში და ვერაგია ორსულთათვის. ამ შემთხვევაში, შესაძლოა, ფატალური შედეგიც დადგეს და ადამიანი დაიღუპოს. რაც შეეეხება B ჰეპატიტს, 25-30% თვითლიმიტირებადი, ანუ თვითგანკურნებადია. მწვავე პერიოდის გასვლის შემდეგ ორგანიზმიდან გამოდის. ავადმყოფების დაახლოებით 65%-ში ქრონიკული დაავადების ხასიათს იძენს. ჩ ვირუსი კი, ხშირ შემთხვევაში, დაინფიცირების დღიდანვე ქრონიკულ ავადმყოფობად ითვლება. მხოლოდ 5-10%-შია შესაძლებელი ორგანიზმმა თავად გამოდევნოს," _ განმარტა შოთა რაინაულმა.

მისივე ინფორმაციით, B ჰეპატიტს შეძენისთანავე ახასითებს გამომჟღავნება, ადამიანი C ვირუსის მატარებელი კი, შესაძლოა, წლების განმავლობაში იყოს და ვერ გრძნობდეს. "B ვირუსით გამოწვეული ჰეპატიტი უფრო მანიფესტირებულად მიმდინარეობს, ე.ი. უფრო გამომჟღავნებადია. პაციენტს აღენიშნება სიყვითლე, ცხელება, ღებინება და სისუსტე. C ვირუსი იშვიათ შემთხვევაში გამოჩნდება კლინიკურად. ის პაციენტში თავიდანვე ქრონიკული დაავადების ფორმით გვხვდება. წლების განმავლობაში ადამიანი თავს პრაქტიკულად ჯანმრთელად გრძნობს და დაავადება მხოლოდ 10-15-20-30 წლის შემდეგ გამომჟღავნდება ხოლმე. იქ უკვე ღვიძლის შეუქცევადი დაზიანებები ვლინდება ციროზის, ფიბროზის ან სხვა გართულებების სახით," _ აღნიშნა ინფექციონისტმა. ჰეპატიტები მხოლოდ შეძენილი დაავადების სახით არ არსებობს, ის თანდაყოლილ ხასიათსაც ატარებს. "თუ ვირუსი მშობიარიდან ემბრიონზე გადავა, შეიძლება ბავშვიც ამ ინფექციით დაიბადოს. ამავდროულად, შესაძლოა, ჩვილი დაბადების მომენტში დასნეულდეს და არა მუცლად ყოფნის პერიოდში. თუ ნაყოფი მშობიარობის შედეგად დაინფიცირდება, ინკუბაციის პერიოდი ვირუსის შეჭრის დღიდან გამომაჟღავნების დრომდე ხანგრძლივია. ესაა მინიმუმ ექვსი კვირა, მაქსიმუმ 6-7 თვე. ამიტომ გართულებების თავიდან ასაცილებლად, კარგი იქნება, თუ გვეცოდინება, რომ დედა რომელიმე ჰეპატიტითაა ავად. ამ შემთხვევაში, შესაძლებელია, მოვასწროთ პროფილაქტიკური ღონისძიებების ჩატარება. განსაკუთრებით თუ B ვირუსზეა საუბარი, რომელსაც აქვს აცრები," _ განმარტა შოთა რაინაულმა. როგორც ირკვევა, ჰეპატიტებით ინფიცირებულ პაციენტებზე სახელმწიფო პროგრამა არ ხორციელდება.

შოთა რაინაულის თქმით, მათი მცდელობის მიუხედავად, ჯერჯერობით დაფინანსება ნაწილობრივადაც კი ვერ ხერხდება. "C ჰეპატიტთან დაკავშირებით, არასამთავრობო ორგანიზაციებთან ერთად შევქმენით მედიაციის სამსახური. ჩ ჰეპატიტი იმიტომ შევარჩიეთ, რომ უფრო ვერაგი დაავადებაა, რადგან უსიმპტომოდ მიმდინარეობს და მეტი გართულებები აქვს. ვეცადეთ იურიდიული საფუძველი მოგვემზადებინა, რომ სახელმწიფოს ნაწილობრივ მაინც აეღო ვალდებულება ამ ვირუსით ინფიცირებული პაციენტების დაფინანსებაზე, მაგრამ ძვირადღირებული მკურნალობის ჩატარებაა საჭირო და ჯერჯერობით ეს პროექტი ჰაერშია გამოკიდებული. სამწუხაროდ, ვერც საერთაშორისო ორგანიზაციები დავაინტერესეთ. თუმცაღა იმ შემთხვევაში, როდესაც შიდსით დაავადებულს პარალელურად ჩ ვირუსიც აქვს, უკვე მოქმედებს "გლობალ ფონდის~ პროგრამა, რომლის საქმიანობაც წელიწადში 100-150 პაციენტის მკურნალობას ითავლისიწნებს," _ გვითხრა შოთა რაინაულმა.

ინფექციონისტის თქმით, ამ დროისათვის ჰეპატიტებით დაავადებულთა ზუსტი რიცხვობრივი მაჩვენებლები არ არსებობს. "მონაცემები გაფანტულია. რამდენიმე არასამთვრობო ორგანიზაცია ანალიზებს უფასოდ ატარებს როგორც შიდსზე, ასევე C ჰეპატიტზე. თუმცაღა ამ ინფორმაციის ერთად თავმოყრა უკვე წლებია ვერ მოხერხდა. სახელმწიფოს დაქვემდებარებაში მყოფი სამედიცინო დაწესებულებები ვალდებული არიან პაციენტების შესახებ ინფორმაცია ჯანდაცვის რეგიონულ ცენტრებს მიაწოდონ. თუმცა არასამთავრობო ორგანიზაციები ამას არ აკეთებენ, რადგან ეს მათ მოვალეობაში არ შედის. ბევრი გამოკვლევებს ინკოგნიტოდ იტარებს. ასე რომ, მრავალი ფაქტორია, რის გამოც ზუსტი მონაცემები არ არსებობს," _ აღნიშნა მან.

დღესდღეობით მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციების შედეგებით B ვირუსით ორ მილიარდზე მეტი, C-თი კი ას სამოცდათ მილიონამდე ადამიანია დაინფიცირებული. თუმცა, როგორც მედიკოსები ირწმუნებიან, ოცდამეერთე საუკუნეში ამ სენისგან განკურნება შესაძლებელია. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციების გადაწყვეტილებით, ჰეპატიტებთან ბრძოლის საერთაშორისო დღედ 28 ივლისი გამოცხადდა. ამ თარიღთან დაკავშირებით საქართველოს დედაქალაქსა და რეგიონებში სხვადასხვა სახის აქციები გაიმართა. ევროკავშირის მიერ დაფინანსებული პროექტის `აივ პროფილაქტიკის შესაძლებლობების გაუმჯობესება საქართველოში~ ფარგლებში მოეწყო მრგვალი მაგიდა, სადაც განიხილეს მკურნალობის ბარიერები და გაიმართა მომლოდინეთა სიის პრეზენტაცია. ღონისძიებაში პაციენტები, ამ სფეროშო მომუშავე ადამიანები და არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლები მონაწილებდნენ.